Praag is onder anderen bekend door haar architectuur. Men kan er prachtige gebouwen van bijna elke architectonische stijl vinden, het hele historische centrum staat op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. Maar er bestonden ook beruchte projecten in Praag, die met corruptie, wetsovertreding of tenminste met een essentieel gebrek aan gezond verstand verbonden zijn.
Daartoe behoort bijvoorbeeld de bouw van de Blanka-tunnel, die vanwege financiële problemen net stilgelegd is, of het kort geleden afgebroken huis op het Wenceslausplein, dat eerder als monument bescherming genoot. In verband met deze affaires werd er geprotesteerd, gedemonstreerd, er werden petities ondertekend en klachten ingediend. Vaak engageert zich ook de kunstscène om de aandacht van het publiek voor een bepaald object te vragen. Momenteel staat een bijzonder industrieel gebouw in Praag 3 in de belangstelling.
Het goederenstation Žižkov (Nákladové nádraží Žižkov/Žižkovské nádraží) werd gebouwd in het jaar 1936. Destijds was het het meest perfecte station in Europa, wat de efficiëntie en operabiliteit betreft. De architecten van het Nationale bureau voor monumentenzorg beschouwen het object als het meest volmaakte functionalistische industriële gebouw uit de jaren 30.
Het treinverkeer eindigde in 2002 en in de periode 2005–2013 werd er eindeloos gestreden over de toekomst van dit unieke pand. Invloedrijke beleggingsmaatschappijen en projectontwikkelaars concurreerden met elkaar en met de monumentenbeschermers, oppositieleden van het gemeentebestuur, activisten uit het maatschappelijk middenveld en andere geïnteresseerde subjecten. Het doel van ontwikkelaars was natuurlijk een complete vernietiging van het station en de bouw van een nieuwe wijk.
Het was een ingewikkeld conflict, soms ook heel gevaarlijk. Een pand vlakbij het centrum met goede infrastructuur en geschikt om er meteen te bouwen, dat betekent een project, dat honderden miljarden waard is. Geen wonder, dat het thema van het vrachtstation Žižkov verscheen met betrekking tot de beruchte affaire Krakatice, die het publiek de praktijken van corrupte politici en criminele ondernemers liet zien.
Door het afluisteren is het duidelijk geworden dat corruptie tot in de hoogste regionen van de overheid voorkomt en er sprake is van ingewikkelde manipulaties, alles om het dierbare project in handen te krijgen.
In 2010 werden de hoofdgebouwen onder monumentenbescherming geplaatst, maar de ontwikkelaars gaven hun strijd niet makkelijk op. Daarna volgden een aantal rechtszaken waarbij vaak in hoger beroep gegaan werd, maar vervolgens is op maart 2013 het gehele goederenstation Žižkov een beschermd gebouw geworden.
Dat is goed nieuws, maar daarmee is het voortbestaan van het monument nog niet gewaarborgd. Nu is het nodig om een nieuwe bestemming voor het gebouw te vinden en een investeerder die willend is om er geld in te steken. Anderszins is het mogelijk dat de eigenaar simpelweg wacht en het gebouw laat vervallen, zodat er geen andere mogelijkheid zou zijn dan de bescherming op te heffen en het gebouw te slopen. Dat is een effectieve methode, dat bewijst het net afgebroken huis op het Wenceslausplein.
Daarom is het nodig om de vraag over de toekomst van het station actueel te houden en het publiek aldoor te waarschuwen. Dat lukt voorlopig met de hulp van de kunstscène. In de laatste maanden vonden in het gebouw twee afzonderlijke gebeurtenissen plaats – de Praagse Biënnale en het Designblok.
De zesde jaargang van Praagse Biënnale (PragueBiennale, http://www.praguebiennale.net/) werd in het zomer gehouden in verschillende ruimten van het station. Een overzicht van hedendaagse artistieke trends in Centraal–Europa en wereldwijd werd gepresenteerd in de unieke zalen die voorheen een industriële bestemming hadden.
Hoewel de Praagse Biënnale een prestieus evenement is, wordt het alleen door een beperkt publiek bezocht.
Meer en gevarieerder publiek trok de volgende gebeurtenis, het Designblok. In het hoofdgebouw van het vrachtstation vond de centrale expositie van de jaarlijkse tentoonstelling van design en mode in Praag. De presentatie van hedendaags design, de Superstudio, liet de onverwachte en specifieke voordelen van het voormalige goederenstation aan bijna 40 000 mensen zien.
Hopelijk helpen zulke succesvolle evenementen het monument aan een projectontwikkelaar met visie die een sociaal-cultureel centrum van dit industrieel erfgoed wil maken, zoals dat ook in Berlijn, London en Rotterdam is gedaan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten